finn

Zeilers klagen wel eens over rugpijn.

Doordat veel mensen niet weten wat een goede rughouding is, kan een gebrek aan kennis en kunde de oorzaak zijn van veel ellende met de rug.

Omdat rugpijn geen conditio sine qua non is aan zeilen en / of omgekeerd. willen we a.d.h.v deze bijlage zeilers helpen om rugpijn te vermijden.

Als inleidend woordje eerst wat theorie. Je kan verder ook oefeningen vinden die heel geschikt zijn voor zeilers die op een veilige manier aan rugpreventie willen doen.

De Rug

Wervelkolom 
Onze rug is niet 1 lange rechte starre staaf, maar een aaneenschakeling van verbeende schijven die men wervels noemt. Deze wervels zijn vrij klein t.h.v. onze hals en vergroten meer en meer naar beneden toe, ze vormen de wervelkolom. Van achter naar voor bekeken is deze wervelkolom een rechte lijn, in zijaanzicht zijn echter natuurlijk krommingen zichtbaar: een holte in de nek, een ronding ter hoogte van de bovenrug en een holte in de lenden. Deze krommingen zorgen voor een algemeen evenwicht en een globale schokdemping.

Tussen deze verbeende schijven zitten ook tussenwervelschijven die uit veerkrachtig kraakbeen bestaan. Deze opbouw van de rug stelt ons in staat om onze rug te krommen of hol te maken. De wervels beschermen het ruggemerg en de zenuwbanen die vanuit onze hersenen naar de verschillende lichaamsdelen lopen (er zijn aftakkingen tussen elke wervel). De tussenwervelschijven zorgen voor schokabsorptie tussen de verschillende wervels.

Bekken 
Doordat de onderste lendenwervel op het heiligbeen rust, beweegt de wervelkolom steeds samen met het bekken. De positie van het bekken bepaalt dus de houding van de wervelkolom en de diepte van de drie krommingen die hierboven werden vermeld.

Spieren 
De wervels zijn door banden of ligamenten aan elkaar verbonden en vormen dus een kolom die ervoor zorgt dat de romp niet in elkaar zakt. Toch kan de wervelkolom zichzelf niet recht houden. De spieren van de romp zorgen in belangrijke mate dat de wervelkolom gestabiliseerd blijft. We onderscheiden spieren die instaan voor de beweging en spieren die vooral stabiliseren.

Ruglijden

Lumbago
Lumbago of “het verschot” is een aanval van rugpijn die plots ontstaat. Deze pijn is het gevolg van overbelasting van de wervelkolom, bv. bij bukken, tillen, dragen, slecht zitten of verkeerd liggen. Meestal gaat deze pijn na maximaal twee weken over. Als de klachten echter blijven aanslepen, spreekt men van chronisch ruglijden.

Vreemd genoeg is de ernst van de rugpijn vaak niet gerelateerd met de ernst van de fysische schade aan de rug zelf. Het kan bv. goed zijn dat en eenvoudige verekking van de rugspieren een rugpijn veroorzaakt die zo hevig is dat men moeilijk kan wandelen of staan, terwijl een volledig uitgestulpte tussenwervel (discus hernia, zie hieronder) symptoomloos kan zijn. Algemeen is het zo dat rugpijn ernstiger is naarmate de pijn zich verder van de rug situeert: rugpijn thv de rug is minder erg dan pijn in de bil, kuit of tenen die door de rug wordt veroorzaakt (tgv een geknelde zenuw, zie hieronder).

Artrose 
De geleiachtige kern van de tussenwervelschijf bevat veel water. Op oudere leeftijd kan dit water verdampen waardoor de tussenwervelschijven dunner worden en de wervels korter bij elkaar komen te zitten. Hierdoor kunnen delen van de wervels bij bewegingen van de rug tegen elkaar schuren met slijtage en eventueel pijn als gevolg.

Houdingsafwijkingen 
Een slechte lichaamshouding op volwassen leeftijd is vaak gegroeid uit een slechte gewoonte uit de kindertijd: de jarenlange slechte lichaamshouding leidt tot aanpassingen in structuren van het lichaam (pezen, spieren,…) zodat het lichaam zich deze houding eigen maakt en moeilijk nog een andere (de correcte) houding kan aannemen.

Ruwweg onderscheidt met 2 foutieve houdingen: de te holle rug en de “slappe” houding.

De te holle rug is gekenmerkt door houding waarbij zowel de kromming thv de lenden als die thv de borstkas is toegenomen. Oorzaak zijn dikwijls te zwakke buik- en bilspieren en te korte rugspieren. Het zijn de buik- en rugspieren die het bekken doek kantelen en zo de lage rug vlakker maken. Wanneer deze spieren te zwak zijn, kunnen ze het bekken niet goed op zijn plaats houden. Andere oorzaken zijn hoge hakken en zwaarlijvigheid (de buik trekt het lichaam naar voren).

De slappe houding is eigenlijk een soort slordig staan: de heupen bevinden zich vóór en de schouders zich achter de voeten. Meestal hangt de hals en het hoofd ook naar voren. De schouderbladspieren zijn te zwak. Deze houding kan op termijn aanleiding geven tot rugklachten thv de borst en de nek.

Chronische rugklachten en rugpijn kan leiden tot een verminderde beweeglijkheid (men wil de pijn vermijden). Een minder actief dagelijks leven leidt echter tot zakkere spieren en een minder goede conditie van het lichaam, wat dan weer de rugproblemen verergert. Het gaat hier bovendien niet alleen over spieren die betrekking hebben op de rug: wat begon als een rugprobleem kan impact hebben op heel het lichaam. Tel daarbij nog de psychische problemen van chronische pijn (depresie, sufheid van pijnmedicatie, humeurigheid) en men spreekt van een deconditioneringssydroom dat niet enkel op de patiënt zelf, maar ook op zijn/haar omgeving impact heeft.

 Preventie TIPS